Home > Primary Sources > Stow’s Survey of London > Sections of Stow’s Survey of London

Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae

This document is currently in draft. When it has been reviewed and proofed, it will be published on the site.

View the draft document.

Please note that it is not of publishable quality yet.

Survey of London: Singularities of London
Survey of London: Errata
Click here to view the page in facsimile.
473
BEcause amongst other mine Authors I haue oft times alledged Fitz-Stephens, as one more choise then other, namely for the auncient estate of this Citie, more then three hundred yeares since: And also the said Author being rare, (as to my know-
ledge) not extant out of mine owne custodie, I haue in this place thought good by impression to imparte the same to my louing friendes, the learned Antiquaries as the Authour wrote it in the Latine tongue. And first to note in effect, what M. Bale in com-
mendation of the said Authour writeth.
William Stephanides, or Fitzstephen, a Monke of Can-
terburie,
EditThis text has been supplied. Reason: Type not (sufficiently) inked. Evidence: The text has been supplied based on evidence internal to this text (context, etc.). (JJ)i1o anni, 1548.
borne of worshipfull parentes in the Citie of London, well brought vp at the first vnder good maisters, did more and more increase in honest conditions and learning: for euer in his yong yeares there appeared in him a certain light of a Gentleman-
like disposition, which promised many good things, afterward by him performed. Such time as other spent in braules, and idle talke, hee employed in holesome exercises for the honour of his countrey, following therein the example of Plato: and was very studious both in humanitie and diuinitie. The Citie of London his birth place, the most noble of all other Cities of this land, and the Princes seate, situated in the South part of this Iland, he loued aboue al the other: so that at length he wrote most elegantly in latine of the site and rites of the same. Leland in diuers of his bookes commendeth him for an excellent writer. Hee liued in the raigne of king Stephen, wrote in the raigne of Henry the ſecond, & deceased in the yeare of Christ 1191. in the raigne of Richard the firſt.
Hh5
Descrip-
Click here to view the page in facsimile.
474
Descriptio Nobilissimæ Ciuitatis Londoniæ.
De Situ eiusdem.
INter nobiles vrbes orbis, quas fama ce-
lebrat, ciuitas Londonia regni Anglorum sedes vna est, quæ famam sui latiùs dif-
fundit, opes & merces longiùs trans-
mittit, caput altiùs extollit. Foelix est aeris salubritate; Christiana religione, fir-
mitate munitionum, natura situs, honore ciuium, pudici-
tia matronali, ludis etiam quàm iucunda; & Nobilium fæcunda virorum: quæ singula semotim libet inspicere.
De Clementia Aeris.
IBisiquidem emollit animos hominum clementia coeli, non vt sint in Venerem putres, sed neferi sint, & bestiales; potiùs benigni & liberales.
De Religione.
ESt ibi in ecclesia beati Pauli episcopalis sedes, quondā fuit Metropolitana, & adhuc futura creditur, sireme-
auerint ciues in Insulā: nisi fortè Beati Thomæ Martyris ti-
tulus Archiepiscopalis, & præsentia corporalis, dignitatē illam Cantuariæ (vbi nunc est) conseruet perpetuam. Sed cùm vtramq; vrbium harum Sanctus Thomas illustrauerit, Londoniam ortu, Cantuariam occasu: ipsius sancti intui-
tu, cum iustitiæ accessu, habet altera aduersus alterā, quod ampliùs alleget. Sunt etiā (quod ad Christianæ fidei cul-
tum pertinet) tùm in Londonia, tùm in suburbano 13. maio
res ecclesiæ conuentuū, præter minores parochianas. 126.
De Firmitate vrbis.
HAbet ab Oriente arcem Palatinam, maximam & for-
tissimam, cuius & area, & muri à fundamento profun-
dissimo exurgunt: cemento cum sanguine animalium temperato. Ab occidente duo castella munitissima: mu-
ro
Click here to view the page in facsimile.
Stephanides.
475
ro vrbis alto & magno, duplatis Heptapylæ portis inter-
continuante, turrito ab Aquilone per intercapedines. Si-
militerquè ab Austro Londonia murata & turtita fuit: sed fluuius maximus piscosus Thamensis, mari influo re-
fluoq; qui illac allabitur, mænia illa tractu temporis alluit, labefactauit, deiecit. Item sursùm ab occidente Palatium Regium eminet super fluuium eundem, ædificium incō-
parabile, cum auremurali & propugnaculis, duobus milli-
bus ab vrbe, suburbano frequenti continuante.
De Hortis.
VNdiqué extra domos suburbanorum Horti ciuium arboribus consiti, spatiosi, & speciosi, contigui ha-
bentur.
De Pascuis & Sationalibus.
ITem à Borea sunt agri pascui, & pratorum grata plani-
ties, aquis fluuialibus interfluis: ad quas molinorum versatiles rotæ citantur cum murmure iocoso. Proximé patet foresta ingens, saltus nemorosi ferarum, latebræ cer-
uorum, damarum, aprorum, & taurorum syluestrium: A-
gri vrbis sationales non sunt ieiunæ glareæ, sed pingues Asiæ campi qui faciunt lætas segetes, & suorum cultorum repleant horrea cerealis mergite culmi.
De Fontibus.
SVnt & circa Londoniam ab Aquilone suburbani fontes præcipui aqua dulci, salubri, perspicua, & per claros ri-
uo trepidante lapillos. Inter quos fons Sacer, fons Cle-
ricorum, fons Sancti Clementis nominatiores habentur, & adeuntur celebriori accessu, & maiori frequentia scho-
larum & vrbanæ iuuentutis in serotinis æstiuis ad auram exeuntis. Vrbs sané bona cúm bonū habeat Dominum.
De honore Ciuium.
VRbs ista viris est honorata, armis decorata, multo habitatore populosa, vt tempore bellicæ cladis sub
Hh6
rege
Hh6
Click here to view the page in facsimile.
476
Stephanides.
rege Stephano bello apti ex ea exeuntes ostentatui habe-
rentur 20000. armatorū equitum, 60. mille peditum esti-
marentur. Ciues Londoniæ vbicunqué locorum præ om-
nibus alijs ciuibus ornatu morum, vestium & mensæ, lo-
cutione, spectabiles & noti habentur.
De Matronis.
Vrbis Matronæ ipsæ Sabinæ sunt.
De Scholis.
IN Londonia tres principales ecclesiæ scholas celebres habent de priuilegio & antiqua dignitate. Plerunque ta-
men fauore personæ alicuius, vel aliquorum doctorum, qui secundum philosophiā noti & præclari habentur, & aliæ ibi sunt scholæ de gratia & permissione. Diebus festis ad ecclesias festiuas magistri conuentus celebrantur: Dis-
putāt scolares, quidam demonstratiué, Dialecticé alij: alij recitant enthymemata: hij meliùs perfectis vtuntur Syl-
logismis. Quidam ad ostentationem exercentur dispu-
tat one, quæ est inter colluctantes. Alij ad veritatē, ea quæ est perfectionis gratia: sophistæ simulatores agmine & in-
undatione verborum beati iudicantur. Alij paralogizan-
tur: Oratores aliqui quandoq; orationibus Rhetoricis a-
liquid dicunt appositè ad persuadendum, curantes artis præcepta seruare, & ex contingentibus nihil omittere. Pu-
eri diuersarum scholarum versibus inter se conrixantur: & de principijs artis Grammaticæ, regulis præteritorum vel futurorum contendunt: Sunt alij qui epigrammatibus, rithmis & metris vtuntur, vetere illa triuiali dicacitate, li-
centia Fescennina socios, suppressis nominibus liberiùs lacerant, Loedorias iaculantur & scommata, salibus So-
craticis sociorū, vel fortè maiorum vitia tangunt, vel mor-
dacius dente rodunt Theonino audacibus *. Auditores multùm ridere parati ingeminant tremulos naso crispante cachinnos.
De
Click here to view the page in facsimile.
Stephanides.
477
De dispositione vrbis.
SIngulorum officiorum exercitores, singularum rerū venditores, singularum operarum suarum locatores, quotidiano mane per se sunt locis distincti omnes vt officijs. Pretereà est in Londonia supra ripam fluminis inter vina in nauibus & cellis vinarijs venalia, publica coqui-
na: ibi cotidiè pro tempore est inuenire cibaria fercula, assa, frixa, elixa, pisces, pisciculos, carnes grossiores pau-
peribus, delicatiores diuitibus, venationum, auium, aui-
cularum. Si subitò veniant ad aliquem ciuium amici fati-
gati ex itinere, nec libeat ieiunis expectare, vt noui cibi e-
mantur, coquantur, dant famuli manibus limphas panes-
que, interim ad ripam curritur, ibi prestò sunt omnia desi-
derabilia. Quantalibet militum vel peregrinorum infini-
tas intrat vrbem, qualibet diêi vel noctis hora, vel ab vrbe exitura, ne vel hi nimium ieiunent, vel alij impransi exe-
ant, illuc si placeat diuertunt, et se pro modo suo singuli reficiunt: qui se curare volunt molliter, accipenserem vel aliam auem, vel attagen Ionicum non quærant, appositis quæ ibi inueniuntur delicijs: Hæc equidem publica co-
quina est & ciuitati plurimum expediens, et ad ciuitatem pertinens: Hinc est quod legitur in Gorgia Platonis, iux-
ta medicinam esse coquorum officium, simulantium & adulationē quartæ particulæ ciuilitatis. Est ibi extra vnam portarum statim in suburbio quidam planus campus re & nomine. Omni sexta feria, nisi sit maior festiuitas præcep-
tæ solempnitatis, est ibi celebre spectaculum nobilium e-
quorum venalium. Spectaturi vel empturi veniunt qui in vrbe adsunt, comites, barones, milites, ciues plurimi. Iuuat videre gradarios succussatura nitēte suauiter ambulātes: pe-
dibus lateraliter simul erectis, quasi a subalternis & demis-
sis: Hinc equos, qui armigeris magis conueniunt, durius incedentes, sed expeditè tamen, qui quasi â contradictori-
bus
Click here to view the page in facsimile.
478
Stephanides.
bus pedes simul eleuāt & deponunt: Hinc nobiles pullos iuniores, qui nondum fræno bene assueti, altius incedunt, & mollia crura reponunt: Hinc summarios membris validis & vegetis. Hinc dextrarios preciosos, elegan-
tis formæ, staturæ honestæ, micantes auribus, cerui-
cibus arduis, clunibus obesis. In horum incessu spectant emptores, primo passū suauiorē, posteà motūcitatiorē, qui est quasi a contrarijs pedibus anterioribus simul solo amo-
tis & admotis, & posterioribus similiter. Cum talium soni-
pedum cursus imminet, & aliorum fortè qui similiter sunt in genere suo ad vecturā validi, ad cursuram vegeti: cla-
mor attollitur, vulgares equos in partem ire præcipitur: Sessores alipedum pueri tres simul, aliquando bini ex con-
dicto & bini certamini se præparant, docti equis imperita-
re, indomitorum lupatis temperant frænis ora: hoc maxi-
me præcauent, ne alter alteri concursum præripiat. Et qui similiter pro modo suo ad certamen cursus illius attollunt; tremunt artus, moræ impatientes, stare loco nesciunt, facto signo membra extendunt, cursum rapiunt, agilitate perui-
caci feruntur: certant sessores laudis amore, spe victoriæ, equis admissis subdere calcaria, & nec minus vrgere eos virgis & ciere clamoribus. Putares omnia in motu esse, se-
cundum Heraclitum, & falsam omnino Zenonis sententi-
am, dicentis, quoniam, non contingit moueri, neque sta-
dium pertransire. Parte alia stant seorsim rusticorū peculia, agrorū iustrumenta, sues longis lateribus, vaccæ distentis vberibus, corpora magna boum, lanigerūq; pecus: stant ibi aptæ aratris, trahis & bigis equæ: quarundam ventres foetibus tument: alias editi foetus obeunt pulli lasciuiores, sequela inseparabilis. Ad hanc vrbē ex omni natione quæ sub coelo est, naualia gaudent institores habere commer-
cia. Aurum mittit Arabs, species & thura Sabæus, Arma Scythes, oleum palmarum diuite silua. Pingue solum Ba-
bilon
Click here to view the page in facsimile.
Stephanides.
479
bilon, Nilus lapides preciosos. Seres purpureas vestes. Norwegi, Russi, varium, grisium, sabelinas: Galli sua vina. Vrbe Roma secundum Chronicorum fidem satis antiqui-
or est. Ab eisdem quippe patribus Troianis hæc prius a Bruto condita est, quàm illa a Remo et Romulo. Vnde et adhuc antiquis eisdem vtuntur legibus, communibus in-
stitutis. Hæc similiter illi regionibus est distincta: habet annuos pro consulibus vicecomites: habet senatoriam dignitatem & magistratus minores: Eluuiones et aquæ-
ductus in vicis: Ad genera causarū deliberatiuæ, demon-
stratiuæ, iudicialis loca sua, fora singula: habet sua die-
bus statutis comitia. Non puto vrbem esse in qua sint pro-
babiliores consuetudines, in ecclesiis visitandis, ordinatis Dei honorandis, festis feriandis, eleemosinis dandis, in hospitibus suscipiendis, in desponsationibus firmandis, matrimoniis contrahendis, nuptiis celebrandis, conuiuijs ornandis, conuiuis hilarandis, etiam in exequiis curan-
dis & cadaueribus humandis. Solæ pestes Londini sunt, immoderata stultorum potatio, et frequens incendium. Ad hæc omnes ferè Episcopi, Abbates, & Magnates An-
gliæ, quasi ciues et municipes sunt vrbis Londoniæ: sua ibi habentes ædificia præclara, vbi serecipiunt, vbi diuites impensas faciunt, ad consilia, ad conuentus celebres in vrbem euocati, a Domino rege, vel Metropolitano suo, seu propriis tracti negotiis.
De Ludis.
AMplius et ad ludos vrbis veniamus, quomā nō expe-
dit vtilē tantùm et seriā vrbē esse, nisi dulcis etiam sit, & iucunda. Vnde et in sigillis summorum Pontificum, vs-
que ad tempora Leonis Papæ, ex altera parte Bullæ, sculpto per impressionem piscatore Petro, et supra eum claue, qua-
si manu Dei de coelis ei porrecta, et circa eum versu, Tu pro me nauem liquisti, suscipe clauem.
Ex
Click here to view the page in facsimile.
480
Stephanides.
Ex altera parte impressa erat vrbs, et scriptura ista, Au-
rea Roma. Item ad laudē Gæsaris Augusti, et Romæ dictū est.
Nocte pluit tota, redeunt spectaculamane,
Diuisum imperium cum Ioue Cæsar habes.
Lundonia pro spectaculis theatralibus, pro ludis sceni-
cis, ludos habet sanctiores, representationes miraculo-
rum, quæ sancti Confessores operati sunt, feu repræsen-
tationes passionum, quibus claruit constantia Marty-
rum. Præterea quotannis die, quæ dicitur Carnivale vt â puerorum ludis incipiamus (omnes enim pueri fuimus) scholarum singuli pueri suos apportant magi-
stro suo gallos gallinaceos pugnatores, & totū illud an-
temeridianum datur ludo puerorum vacantium specta-
re in scholis suorum pugnas gallorum. Post prandium exit in campos omnis iuuentus vrbis ad lusum pilæ cele-
brem. Singulorum studiorum scolares suam habent pilā: singulorum officiorum vrbis exercitores suam singuli pilam in manibus. Maiores natu patres & diuites vrbis, in equis spectatum veniunt certamina iuniorum, & modo suo inueniuntur cum iuuenibus: & excitari videtur in eis motus caloris naturalis, contemplatione tanti motus & participatione gaudiorum adolescentiæ liberioris. Singu-
lis diebus dominicis in Quadragesima post prandia exit in campos iuuenum recens examen in equis bellicosis: in equis certamine primis: quorum quisque aptus & in gy-
ros currere doctus equus. Erumpunt a portis cateruatim filij ciuium laici, instructi lanceis & scutis militaribus: iu-
niores hastilibus ferro dempto præfurcatis, simulachra belli cient & agonisticam exercent militarem. Adueni-
unt & plurimi Aulici rege in vicino posito, & de familijs consulum & Baronum ephebi: non dum cingulo donati militiæ, gratia concertandi. Accendit singulos spes victo-
riæ: equi feri adhinniunt, tremunt artus, frænos mandunt,
impatien-
Click here to view the page in facsimile.
Stephanides.
481
impatientes moræ stare loco nesciunt. Cum tandem Soni-
pedum rapit vngula cursum, sessores adolescentes diui sis agminibus hij præcedentibus instant, nec assequuntur, hij socios deijciunt & preteruolant. In feriis paschalibus lu-
dunt quasi prælia naualia: in arbore siquidem mediamna scuto fortiter innexo, nauicula remo & raptu fluminis ci-
ta, in prora stantem habet iuuenem scutum illud lancea percussurū: qui si scuto illi lanceam illidens frangat eam, & immotus persistat, habet propositum, voti compos est: si vero lancea integra fortiter percusserit, in profluentem amnem deiicitur: Nauis motu suo acta præterit. Sunt ta-
men hinc inde secus scutum duæ naues stationariæ, & in eis iuuenes plurimi, vt eripiant percussorem flumine ab-
sorptum cum primo emersus comparet, vel sūma rursus cum bullit in vnda. Supra pontem & in solariis supra flu-
uium, sunt qui talia spectent, multum ridere parati. In fe-
stis tota æstate iuuenes ludentes exercentur, in saliendo, in arcu, in lucta, iactu lapidū, amentatis missilibus vltra me-
tam expediendis, parmis duellionum. Puellarum Cythe-
ræa ducit choros, & pede libera pulsatur tellus, vsq; im-
minente luna. In hyeme singulis fere festis ante pran-
dium, vel apri Spumantes pugnant pro capitibus, & ver-
res fulmineis accincti dentibus addendi Succidiæ, vel pingues tauri Cornupetæ, seu vrsi immanes cum obiect-
is depugnant canibus. Cúm est congelata palus illa mag-
na quæ mænia vibis aquilonalia alluit, exeunt lusum super glaciem densæ iuuenum turmæ: Hi ex cursu motu cap-
tato citatiore, distantia pedum posita, magnum spatium latere altero prætenso perlabuntur. Alii quasi magnos la-
pides molares de glacie sedes sibi faciunt: sessorem vnum trahunt plurimi præcurrentes, manibus se tenentes: In tanta citatione motus aliquando pedibus lapsi cadunt omnes proni. Suntalii super glaciem ludere doctiores,
singuli
Click here to view the page in facsimile.
482
Stephanides.
singuli pedibus suis aptantes, & sub talaribus suis alligan-
tes ossa, tibias scilicet animalium, & palos ferro acuto superposito tenentes in manibus, quos aliquando glaciei allidunt: tanta rapacitate feruntur, quanta auis volans, vel pilum balistæ. Interdum autem permagna procul di-
stantia ex condicto, duo aliqui ita ab oppositis veniunt, concurritur: palos erigunt, se inuicem percutiunt: vel alter, vel ambo cadunt, non sine læsione corpora-
li: cùm post casum etiam vi motus feruntur ab inuicem procul: & qua parte glacies caput tangit, totum radit, totum decorticat. Plerumq; tibia cadentis, vel brachiū, si super illud ceciderit, confringitur. Sed ætas auida gloriæ, iuuentus cupida victoriæ, vt in veris præliis fortius se ha-
beant, ita in simulatis exercētur. Plurimi ciuium delectan-
tur, ludentes in auibus coeli, Nisis, accipitribus & huius-
modi, & in canibus militantibus in siluis. Habentque ci-
ues suum ius venandi, in Middlesexia, Hertfordscira, & tota Chiltra, & in Cantiavsque ad aquam Craiæ. Lun-
donienses tunc Trinouantes dicti Gaium Iulium Cesarē, qui nullas nisi sanguine fuso vias habere gaudebat, repu-
lerunt. Vnde Lucanus.
Territa quæsitis ostendit terga Britannis.
Ciuitas Lundonia reperit aliquos, qui regna plurima, et Romanum sibi subdiderunt imperium: et plurimos alios, quos mundi Dominos virtus euexit ad Deos, vt fuerat in Apollinis oraculo Bruto promissum:
Brute sub occasu solis, trans Gallica regna,
Insula in Oceano est vndiq; clausa mari:
Hanc pete: namq; tibi sedes erit illa perennis
Hæc fiet natis altera Troia tuis.
Hic de stirpe tua reges nascentur; & ipsis
Totius terræ subditus orbis erit.
In temporibus Christianis nobilem illum edidit Im-
peratorem
Click here to view the page in facsimile.
Stephanides.
483
peratorem Constantinum, qui vrbem Roman, et imperialia insignia omnia Deo donauit, & beato Petro et Siluestro Pa-
pæ, cui & stratoris exhibuit officium, & se non amplius Imperatorem, sed sanctæ ecclesiæ Romanæ defensorem gauisus est vocari: et ne pax Domini Papæ occasione præsentiæ eius secularis strepitus tumultu concuteretur, ipse ab vrbe Domino Papæ collata discessit, & sibi ciuita-
tem Bizantium edificauit. Lundonia & modernis tempori-
bus, reges illustres magnificosq; peperit, Imperatricem Matildem, Henricum regem tertium, & beatum Thomam Archiepiscopum Christi Martyrem gloriosum, quali non candidiorem tulit, nec quo fu-
erit deuinctior alter omnibus bonis totius orbis Latini.
Survey of London: Singularities of London
Survey of London: Errata

Notes

  1. Gap in inking; Latin term meaning brought forth or uttered. (JJ)↑

Cite this page

MLA citation

Stow, John, and William fitz-Stephen. Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. The Map of Early Modern London, edited by Janelle Jenstad, U of Victoria, 26 Jun. 2020, mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm.

Chicago citation

Stow, John, and William fitz-Stephen. Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. The Map of Early Modern London. Ed. Janelle Jenstad. Victoria: University of Victoria. Accessed June 26, 2020. https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm.

APA citation

Stow, J., & fitz-Stephen, W. 2020. Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae. In J. Jenstad (Ed), The Map of Early Modern London. Victoria: University of Victoria. Retrieved from https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm.

RIS file (for RefMan, EndNote etc.)

Provider: University of Victoria
Database: The Map of Early Modern London
Content: text/plain; charset="utf-8"

TY  - ELEC
A1  - Stow, John
A1  - fitz-Stephen, William
ED  - Jenstad, Janelle
T1  - Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae
T2  - The Map of Early Modern London
PY  - 2020
DA  - 2020/06/26
CY  - Victoria
PB  - University of Victoria
LA  - English
UR  - https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm
UR  - https://mapoflondon.uvic.ca/xml/standalone/stow_1598_fitzstephen.xml
ER  -

RefWorks

RT Web Page
SR Electronic(1)
A1 Stow, John
A1 fitz-Stephen, William
A6 Jenstad, Janelle
T1 Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae
T2 The Map of Early Modern London
WP 2020
FD 2020/06/26
RD 2020/06/26
PP Victoria
PB University of Victoria
LA English
OL English
LK https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm

TEI citation

<bibl type="mla"><author><name ref="#STOW6"><surname>Stow</surname>, <forename>John</forename></name></author>, and <author><name ref="#FITZ1"><forename>William</forename> <surname>fitz-Stephen</surname></name></author>. <title level="a">Survey of London: Fitzstephen’s Descriptio Nobilissimae Civitatis Londoniae</title>. <title level="m">The Map of Early Modern London</title>, edited by <editor><name ref="#JENS1"><forename>Janelle</forename> <surname>Jenstad</surname></name></editor>, <publisher>U of Victoria</publisher>, <date when="2020-06-26">26 Jun. 2020</date>, <ref target="https://mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm">mapoflondon.uvic.ca/stow_1598_fitzstephen.htm</ref>.</bibl>

Personography

Locations

Organizations